تحلیل داده‌های کیفی: آموزش نحوه کدگذاری

معرفی کتاب تحلیل داده‌های کیفی: آموزش نحوه کدگذاری

مهدی کلانتری در کتاب تحلیل داده‌های کیفی روش‌های کدگذاری را در تحلیل متون به شما آموزش می‌دهد. در این کتاب علاوه بر آن‌که با مزیت پژوهش‌های کیفی آشنا می‌شوید، مهارت‌های لازم را نیز برای تفسیر صحیح متون مختلف می‌آموزید تا حاصل تلاش خود را در قالب پژوهشی حرفه‌ای و استاندارد در اختیار دیگران قرار دهید.

درباره‌ی کتاب تحلیل داده‌های کیفی

فرق داده‌های کمّی و کیفی در یک پژوهش آن است که داده‌های کمی محدود به اعداد و ارقام و منجر به تحلیل‌های آماری می‌شوند؛ درحالی‌که در بررسی داده‌های کیفی با متن سروکار داریم و برای یافتن چگونگی ارتباط میان متغیرها در مسیر پرسش‌های متنوعی قرار می‌گیریم. این پرسش‌ها مجموعه‌ای از فرآیندهای فکری و رفتاری را در پژوهش ایجاد می‌کنند که در کتاب تحلیل داده‌های کیفی، نوشته‌ی مهدی کلانتری، با جزئیات آن آشنا می‌شوید.

تحلیل داده‌های متنی برخلاف داده‌های کمّی و عددی فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است. این مسئله می‌تواند به دلیل متراکم بودن اینگونه داده‌ها و اهمیت درک و بررسی دقیق آن‌ها باشد. بنابراین آگاهی از ماهیت تفسیری داده‌های کیفی کار هر پژوهشگری نیست و نیازمند آموزش در زمینه‌ی نحوه‌ی رمزگذاری داده‌های متنی و داشتن ذوق کافی است. به بیان دیگر تنها پس از گذراندن این مراحل است که می‌توانید داده‌های خود را ارزیابی کرده و حاصل کار را در یک گزارش کیفی تنظیم کنید.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیشتر داده‌های ما متنی هستند؛ داده‌هایی که ممکن است از متن مصاحبه‌ها و یادداشت‌های میدانی به دست بیاوریم یا در متون موجود در اسناد به چشممان بخورند. به همین سبب درک و دریافت دقیق این داده‌ها و به‌کارگیری نتیجه‌ی تفسیر آن‌ها در پژوهش کیفی مرحله‌ای مهم و سرنوشت‌ساز است.

از جمله ایده‌های اصلی مطرح‌شده در کتاب باید به تأکید بر الگوهای متون و منابع مختلف با نظر به تحلیل داده‌های کیفی، فرآیند تعاملی تحلیل داده‌ها و نیاز به خواندن و نوشتن بسیار در روند پژوهش اشاره کرد. به عنوان مثال کدگذاری یک روش اصلی در تحلیل داده است که الگوها و مضامین مختلفی را در داده‌های کیفی آشکار می‌کند. به علاوه بازنمایی داده‌های کیفیِ متون و تصاویر گوناگون از جمله استراتژی‌های تحلیلی مفید در این زمینه به حساب می‌آید.

کتاب تحلیل داده‌های کیفی را انتشارات مهد پژوهش منتشر کرده و در دسترس علاقه‌مندان به دانش روش تحقیق و پژوهش قرار داده است.

کتاب تحلیل داده‌های کیفی مناسب چه کسانی است؟

مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان و پژوهشگرانی هستند که در حوزه‌های گوناگونی همچون علوم اجتماعی، رفتاری و ... فعالیت دارند و می‌خواهند از روش پژوهش‌های کیفی در مسیر تحلیل داده‌های خود استفاده کنند.

در بخشی از کتاب تحلیل داده‌های کیفی می‌خوانیم

ایده‌ی اصلی در پژوهش مطالعه موردی، انتخاب یک مورد (یا چند مورد که آن را مطالعه چند موردی می‌نامند) و شرح این مساله است که مورد مطالعه یک مشکل یا مساله را چگونه بیان کرده و نشان می‌دهد. نتیجه نهایی این کار، تحلیل عمقی مورد خواهد بود. در این شرایط، نویسنده به وضوح موردی را که در مطالعه به توصیف آن پرداخته می‌شود شناسایی می‌کند. یک مورد می‌تواند موجودیتی عینی مثل گروه، فرد، سازمان، رابطه، فرایند تصمیم‌گیری یا یک پروژه خاص باشد. معمولا از مطالعات موردی برای مطالعه یا ارزیابی برنامه‌ها استفاده می‌شود و یک مطالعه موردی می‌تواند افراد بسیار یا معدودی را در بر‌گرفته و یا دوره زمانی طولانی یا کوتاهی را شامل شود.

به بیان دیگر، مطالعه موردی محدود به زمان و مکان بوده و می‌توان مرزهای آن را به وضوح از بافت‌های بزرگتری که تشکیل‌دهنده آن هستند جدا کرد. پژوهشگر در این نوع مطالعه می‌تواند با یک یا چند مورد سروکار داشته باشد و بنابراین، پژوهشگر مورد و محدوده آن را شناسایی می‌کند و به توصیف مورد می‌پردازد. ممکن است این مورد غیرمعمول و دارای جاذبه ذاتی باشد، اما به‌هرحال پژوهشگر این مورد را انتخاب می‌کند تا بینشی درباره یک مساله یا موضوع در این زمینه در اختیار خواننده قرار دهد. مبحث بارداری در سنین نوجوانی (مساله) را می‌توان با بررسی یک مرکز خاص (مورد) که از دختران باردار نوجوان حمایت می‌کند درک کرد. چنین موضوعی ممکن است از نظر مقیاس گسترده بوده یا محدود به یک منطقه جغرافیایی کوچک باشد. به‌هرحال، این مورد است که تعیین می کند مساله باید در کجا بررسی شود.