برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی)

معرفی کتاب برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی)

هندسه‌ی فراکتال، بیانگر نظم پنهان و پیچیده‌ی طبیعت است. حالا همین نظم می‌تواند در آموزش‌های عالی مبتنی بر فرهنگ‌های متنوع دیده شود. در کتاب برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی) با رابطه‌ی جذاب میان یک الگوی ریاضی و استفاده از آن در جهت ارتقای نظام آموزش عالی و بین فرهنگی شدن آن آشنا می‌شوید.

درباره‌ی کتاب برنامه‌ی درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی)

بزرگترین چالش یک برنامه‌ریزی درسی بین فرهنگی، که بر الگوی فراکتالی مبتنی است، ابهام واژگان این حوزه و عدم توافق درباره‌ی آن‌هاست. ازجمله این واژگان مورد اختلاف باید به فرهنگ، هویت فرهنگی، بین فرهنگی، هندسه‌ی فراکتال و... اشاره کرد. به همین منظور ابتدا تعریف کوتاهی از الگوی فراکتالی ارائه خواهیم کرد. در هندسه، جسم فراکتالی به جسمی اطلاق می‌شود که از دور و نزدیک نمای یکسانی دارد؛ مثلاً کوه را از دور شبیه یک مخروط می‌بینیم و برخلاف انتظار وقتی نزدیک آن می‌شویم، همین مخروط‌های کوچک را روی آن نیز مشاهده می‌کنیم؛ یا مثلاً اگر دقت کرده باشید، شاخه‌های یک درخت ساختاری مشابه خود درخت‌ دارند و ریزشاخه‌های آن‌ها با دارا بودن چندین برگ دیگر، این تصویر را در ذهن ایجاد می‌کند. در کتاب برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی)، که تألیف زهرا شهبازی، علیرضا صادقی، محمود مهرمحمدی و مهدی کلانتری است، ارتباط میان الگوی موجود در این هندسه را با الگوهای درسی میان‌فرهنگی درک می‌کنید و با مزایا و امکانات ویژه‌ی آن آشنا خواهید شد.

فرهنگ‌های آکادمیک هم مانند فراکتال‌ها از تعداد زیادی اشکال فرهنگی کوچک‌تر تشکیل می‌شوند و می‌توان جزء کوچکی از این اشکال فرهنگی را به عنوان نمونه‌ای از کل آن در نظر گرفت و بررسی کرد. آن‌وقت بعد از چند مرحله بزرگ‌نمایی خواهید دید که هر بخش از این فرهنگ‌ها درون خود جزئیات تمام آن فرهنگ را دارند و این موضوع می‌تواند جذابیت و کاربرد زیادی داشته باشد. به‌همین‌سبب امروزه بافت آموزش عالی یک بافت فراکتالی‌ست و تبعاً برنامه‌های درسی آن نیز به سمت میان‌فرهنگی‌شدن گرایش دارد.

لزوم طراحی و اجرای صحیح برنامه‌های میان‌فرهنگی از مباحث پویا، ضروری و دشوار در این حوزه به‌شمار می‌رود. اما آنچه باید مورد نظر برنامه‌ریزان قرار بگیرد، اهمیت تنوع آموزشی مبتنی بر فرهنگ‌ها، طبقات اجتماعی و زبان است که بقای جوامع را تضمین می‌کنند. به بیان دیگر دانشگاه‌ها می‌توانند با اهتمام در این زمینه دانش‌آموختگانی را تربیت کنند که فرهنگ ملل دیگر را پذیرفته‌اند و عناصر پویای آن را تقویت‌کننده‌ی فرهنگ خود می‌دانند. در پایان باید گفت آشنایی دست‌اندرکاران این حوزه با الگوی فراکتالی می‌تواند به اصلاح نگرش‌های اشتباه نسبت به بینافرهنگی شدن برنامه‌های درسی بینجامد.

کتاب برنامه‌ی درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی) از سوی انتشارات مهد پژوهش منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به حوزه‌ی علوم تربیتی قرار دارد.

کتاب برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی) مناسب چه کسانی است؟

کتاب حاضر با هدف آشنایی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان نظام آموزش عالی با برنامه‌ی درسی بین فرهنگی، به‌عنوان یک روش برنامه‌ریزی نوین، به نگارش درآمده است.

در بخشی از کتاب برنامه درسی بین فرهنگی در آموزش عالی (الگوی فراکتالی) می‌خوانیم

نظریه‌پردازی درباره ارتباطات میان‌فرهنگی، طی 40 سال گذشته به پیشرفت‌های عظیمی نایل آمده است. تلاش‌های اولیه و اساسی برای نظریه‌پردازی درباره ارتباطات بین‌فرهنگی میان افراد با فرهنگ‌های متفاوت در جلد نخست «سالنامه ‌ارتباطات بین‌المللی و بین‌فرهنگی» که توسط بنگاه انتشارات «سیج» منتشر گردید، گنجانده شده بود. هنگامی که جلد دوم «سالنامه» در باب نظریه منتشر شد، نظریه‌پردازی از پیچیدگی بیشتری برخوردار شده بود و نظریه‌هایی پدید آمده بودند که از پشتیبانی پژوهشی بهره می‌بردند. نظریه‌پردازی هنگامی رخ داد که آخرین جلد «سالنامه» در زمینه نظریه منتشر گردید.

به باور آپلیگیت و سایفر چندین رویکرد نسبت به گنجاندن فرهنگ در نظریه‌های ارتباطات وجود دارد. نخست این که فرهنگ را می‌توان در نظریه‌های ارتباطات با فرآیند ارتباطات ادغام کرد. به عبارت دیگر، فرهنگ در چهارچوب نظریه به ارتباطات متصل می‌شود. دوم این که نظریه‌هایی را می‌توان برای توصیف یا تبیین نحوه تفاوت ارتباطات میان فرهنگ‌ها طراحی کرد. سوم این که نظریه‌هایی را می‌توان برای توصیف یا تبیین ارتباطات بین مردم متعلق به فرهنگ‌های گوناگون به وجود آورد.

گادیکانست و نیشیدا نظریه‌های بین گروهی و بین‌فرهنگی را به پنج گروه تقسیم می‌کنند: نظریه‌هایی که بر پیامدهای مؤثر تمرکز دارند؛ نظریه‌هایی که بر همسازی و انطباق تمرکز دارند؛ نظریه‌هایی که بر مدیریت هویت تمرکز دارند؛ نظریه‌هایی که بر شبکه‌های ارتباطاتی تمرکز دارند و نظریه‌هایی که بر سازگاری و انطباق با محیط‌های فرهنگی جدید تمرکز دارند. صرف نظر از رهیافت مورد استفاده برای ایجاد نظریه‌ها، این نظریه‌ها مبتنی بر مجموعه‌ای از فرضیه‌های فرانظری هستند. گادیکانست و لی در تقسیم‌بندی دیگری نظریه‌ها را به هفت گروه تقسیم کرده‌اند.